Przeczytaj artykuł

Mózgowe porażenie dziecięce – poradnik dla rodziców i opiekunów.

Dowiadujesz się, że Twoje dziecko ma Mózgowe Porażenie Dziecięce. Prawdopodobnie rozpada Ci się świat na milion kawałków. Już wiesz, że nic nie będzie takie samo, jak przed diagnozą. W tym przewodniku nie dowiesz się, że będzie miło, łatwo i kolorowo. Ale dzięki kilku radom i sprzyjającym osobom, jakie spotkacie na swojej drodze, uda Wam się wycisnąć ze wspólnego życia wszystko to, co najlepsze.

Wychodzisz ze szpitala – i co dalej?

Wielu rodziców dzieci przewlekle chorych, z wadami genetycznymi, bądź niepełnosprawnościami ma podobne doświadczenie. Wychodzą ze szpitala po kilku miesiącach spędzonych przy łóżku dziecka z kartą wypisu, plikiem recept, brakiem wiedzy medycznej i… zupełnie nie mają pojęcia, co dalej zrobić. Niestety w Polsce nie ma żadnej osoby, fundacji, ani instytucji, która pomaga przejść przez  ten pierwszy, najtrudniejszy okres po wyjściu do domu. Zwłaszcza jeśli chodzi o informacje na temat rozwiązań systemowych.

Większość osób posiłkuje się internetem, a zwłaszcza rozmaitymi grupami tematycznymi w social mediach. I faktycznie, to rozwiązanie nie jest pozbawione sensu, bo z rozmów z innymi rodzicami dzieci chorych i niepełnosprawnych, można wynieść wiele informacji  nie tylko teoretycznych, ale również praktycznych. To również rodzaj pewnego rodzaju terapii, możliwość wymiany doświadczeń, poglądów, kontaktów. Miejsce, gdzie możemy przeczytać historie innych osób, ale również podzielić się własną. 

Dużym ułatwieniem jest również „Powitalnik” przygotowany przez Stowarzyszenie Mudita, który są dostępny w niektórych szpitalach, a z których można się dowiedzieć, jak odnaleźć się po narodzeniu dziecka z wyzwaniami rozwojowymi. To pierwszy na rynku tego typu poradnik dla rodziców, którzy znajdują się w tej jednej z najtrudniejszych sytuacji życiowych. Można go obecnie pobrać w wersji elektronicznej z tej strony.

Dzięki „Powitalnikowi” rodzice mają dostęp do:

1. pierwszej pomocy psychologicznej, pozwalającej przejść przez emocje towarzyszące diagnozie,
2. informatora, który wskaże kroki niezbędne do skorzystania z przysługujących praw,
3. sposobów pomagających poradzić sobie ze stresem i trudnymi emocjami,
4. sieci wsparcia składającej się z rodziców – przewodników, którzy przeszli przez doświadczenie diagnozy swojego dziecka i są gotowi towarzyszyć innym rodzicom w odnalezieniu się w nowej rzeczywistości.

Jeśli chodzi o Mózgowe Porażenie Dziecięce (MPD), diagnoza nie jest stawiana od razu. Oczywiście, wyniki badań (np. usg głowy, rezonans) mogą sugerować, że dziecko z dużym prawdopodobieństwem będzie miało MPD, ale finalna diagnoza zapada zazwyczaj między pierwszym, a drugim rokiem życia. Jeśli jednak istnieje ryzyko, że nasze dziecko otrzyma tę diagnozę, a jego rozwój psychoruchowy odbiega od tego jaki mają rówieśnicy, nie warto czekać na ostateczny werdykt i wszelkie procedury, zarówno formalne jak i terapeutyczne zaczynać jak najszybciej.

Jak uzyskać pomoc od Państwa? Najważniejsze: musisz mieć orzeczenie o niepełnosprawności.

Rodzice i opiekunowie dzieci z różnymi formami niepełnosprawności mogą otrzymywać wsparcie finansowe od państwa. Jednakże często czują się oni zdezorientowani i nie są pewni, do jakich dokładnie świadczeń mają prawo, a i nawet  w instytucjach wspomagających osoby z niepełnosprawnościami, wielu pracowników nie wie, jakie wsparcie jest możliwe. Przede wszystkim, aby dostać pomoc, niezbędne jest orzeczenie o niepełnosprawności.

ORZECZENIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI — PIERWSZY, NAJWAŻNIEJSZY KROK

Zostając rodzicem dziecka z niepełnosprawnościami (w tym mózgowe porażenie dzięcięce), rzadko myślimy o formalnościach. Głównie skupiamy się na opiece nad chorym maleństwem, staramy się dojść do równowagi emocjonalnej, poukładać nasze życie na nowo. Niestety, wyrobienie orzeczenia o niepełnosprawności to podstawa, bez której nie ruszymy dalej.

Komu może być przyznane orzeczenie o niepełnosprawności?

Dziecku, które ma mniej niż 16 lat i spełnia WSZYSTKIE poniższe warunki:

1. ma ograniczoną sprawność fizyczną lub psychiczną i ma dokumentację medyczną, która może to potwierdzić,
2. wymaga całkowitej opieki lub pomocy, większej niż zdrowe dzieci w tym samym wieku,
3. ograniczenia będą trwały dłużej niż rok i wynikają z określonych przyczyn:
   1. wad wrodzonych i schorzeń, które mają różne przyczyny i:
      • prowadzą do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu,
      • upośledzają w znacznym stopniu chwytność rąk,
      • utrudniają samodzielne poruszanie się,
   2. wrodzonych lub nabytych ciężkich chorób metabolicznych, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i innych, które:
      • znacznie upośledzają sprawność organizmu,
      • wymagają systematycznego leczenia w domu,
      • wymagają okresowego leczenia szpitalnego,
   3. upośledzenia umysłowego (począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym),
   4. psychozy i zespołów psychotycznych,
   5. całościowych zaburzeń rozwojowych, które powodują znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności,
   6. padaczki z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,
   7. nowotworów złośliwych oraz chorób rozrostowych układu krwiotwórczego – do 5 lat od zakończenia leczenia,
   8. wrodzonych lub nabytych wad narządu wzroku, które powodują:
      • znaczne ograniczenie jego sprawności, które prowadzi do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi,
      • ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,
   9. głuchoniemoty, głuchoty lub obustronnego upośledzenia słuchu, które nie poprawia się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.

Ważne, by do komisji ds. orzekania o niepełnosprawności złożyć jak najwięcej dokumentów poświadczających problemy zdrowotne, bądź wyzwania rozwojowe naszego dziecka. 

Jakie dokumenty są niezbędne, by ubiegać się o orzeczenie?

1. wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności – dostaniesz go w powiatowym lub miejskim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności,
2. dokumentację medyczną dziecka (na przykład karty informacyjne leczenia szpitalnego, dokumentację medyczną z przebiegu leczenia ambulatoryjnego, wyniki dodatkowych badań diagnostycznych, konsultacje specjalistyczne),
3. zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia dziecka – wzór zaświadczenia dostaniesz w powiatowym lub miejskim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności. Powinien je wypełnić lekarz, który opiekuje się twoim dzieckiem. Pamiętaj, że zaświadczenie jest ważne 30 dni od wystawienia,
4. inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na stwierdzenie niepełnosprawności (na przykład opinia z poradni psychologiczno-pedagogicznej, opinia wychowawcy klasy).

Przygotuj wszystkie dokumenty. Jeśli bierzesz kserokopie dokumentów, przynieś ze sobą również oryginały do wglądu dla urzędnika. Zwróć szczególną uwagę na 30-dniową ważność zaświadczenia lekarskiego. Wystarczy przekroczyć dzień lub dwa, by musieć przechodzić procedurę ponownie.

Następnie otrzymasz wezwanie na komisję. Tam lekarze orzecznicy zbadają dziecko, porozmawiają z Tobą i (jeśli to możliwe) z dzieckiem. A później… pozostaje czekać na decyzję.

Jeśli dziecko ma niepełnosprawność ruchową i ograniczoną mobilność, warto dodatkowo wnioskować o pkt 9 w orzeczeniu o niepełnosprawności, który przyznaje nam kartę parkingową dla osoby z niepełnosprawnością. Jednak często przy małych dzieciach karta ta nie jest wydawana. Orzecznicy argumentują to faktem, iż dziecko zdrowe w pierwszych kilkunastu miesiącach życia również nie przemieszcza się samo, więc z niepełnosprawnością nie ma bardziej ograniczonej mobilności od równieśników.

To jakie punkty zostaną przyznane dziecku, zależy od decyzji komisji, od której masz prawo się odwołać.

Masz już orzeczenie o niepełnosprawności? Co dalej?

Jeśli chodzi o wsparcie finansowe udzielana na podstawie orzeczenia, zależy ono przede wszystkim od przyznanych w nim punktów.

ZASIŁEK PIELĘGNACYJNY — wynosi 215,84 zł i przysługuje:

1. dziecku z niepełnosprawnością;
2. osobie z niepełnosprawnością, która przekroczyła 16 rok życia, pod warunkiem posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności, oraz osobie z niepełnosprawnością powyżej 16 roku życia, mającej orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeśli niepełnosprawność pojawiła się przed ukończeniem 21 roku życia;
3. osobie, która przekroczyła 75 rok życia.

Aby otrzymać zasiłek pielęgnacyjny, dziecko w orzeczeniu o niepełnosprawności musi mieć przyznany pkt. 8.

Zasiłki pielęgnacyjne są przyznawane i wypłacane przez ośrodek pomocy społecznej, który jest podległy wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta właściwego z uwagi na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej.

ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE — wynosi 2988 zł i przysługuje:

1. matce albo ojcu,
2. opiekunowi faktycznemu dziecka,
3. osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną.

Tu zaszła ważna zmiana od stycznia 2024. Opiekunowie dzieci do 18 roku życia mogą podjąć zatrudnienie bez limitu. Do tej pory, by móc pobierać świadczenie pielęgnacyjne, niezbędna była całkowita rezygnacja z pracy zarobkowej. Po 18 roku życia (ważne!): aby otrzymać świadczenie pielęgnacyjne, dziecko w orzeczeniu o niepełnosprawności musi mieć przyznany pkt. 7.

Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce Państwa zamieszkania (albo w ośrodku pomocy społecznej lub w innej jednostce organizacyjnej gminy, jeżeli to właśnie im przekazana została realizacja świadczeń rodzinnych w danej gminie.

Dodatkowo niezależnie od orzeczenia o niepełnosprawności, wielu opiekunów dzieci z niepełnosprawnościami, może ubiegać się o dodatkowe świadczenie:

USTAWA “ZA ŻYCIEM” – jednorazowe świadczenie w kwocie 4000 zł jest przyznawane, gdy urodzi się żywe dziecko z ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniem lub nieuleczalną chorobą zagrażającą życiu, które wystąpiły podczas ciąży lub porodu. 

Aby ubiegać się o to świadczenie, należy dołączyć do wniosku:

1. zaświadczenie od lekarza specjalisty II stopnia, który udokumentuje ciężkie i nieodwracalne upośledzenie lub nieuleczalną chorobę dziecka, powstałe w okresie prenatalnym lub podczas porodu;
2. zaświadczenie medyczne od lekarza lub położnej potwierdzające, że kobieta otrzymywała opiekę medyczną od 10 tygodnia ciąży do dnia porodu.

Wniosek należy złożyć w urzędzie miasta/gminy lub ośrodku pomocy społecznej w miejscu zamieszkania. Termin na złożenie wniosku wynosi 12 miesięcy od daty narodzin dziecka. Co ważne, nawet jeśli dziecko skończyło 12 miesięcy, warto taki wniosek złożyć. Nie otrzymamy wówczas środków finansowych, ale posiadanie dokumentu pozwoli nam np. na dofinansowanie sprzętu rehabilitacyjnego bez limitu czasowego.

Opieka medyczna – kto nami pokieruje?

Wychodząc ze szpitala, prawdopodobnie wraz z opisem dostaniesz skierowania do specjalistów, do których należy udać się z dzieckiem. Często trzeba dziecko zapisać samemu. Bywa, że szpital takie konsultacje umawia osobiście i wówczas znamy termin wizyt i miejsca, w których się odbędą. Wówczas duże obciążenie schodzi z naszej głowy — wszak i tak mamy sporo zmartwień.

Jeśli jednak szpital nie wyznaczy konkretnych wizyt albo nie da skierowań, trzeba o takowe zatroszczyć się samemu. W tym celu należy iść do lekarza prowadzącego dziecko w przychodni w ramach NFZ i poprosić o skierowania do specjalistów. I tu zaczynają się schody. Wiele zależy od lekarza, na jakiego trafimy. Jeden przejmie inicjatywę i pokieruje nas sam do odpowiednich specjalistów, wiedząc jakiej opieki wymaga nasze dziecko. Bywa, że lekarze stawiają otwarte pytanie, do jakiego specjalisty skierowanie chcemy dostać. Warto przed wizytą dowiedzieć się, pod opieką jakich specjalistów zwykle są dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym. I wspólnie z lekarzem wyznaczyć optymalną ścieżkę postępowania.

Zmierzenie się z diagnozą Mózgowego Porażenia Dziecięcego

Zaraz po porodzie nie usłyszysz diagnozy mózgowego porażenia dziecięcego. Jak już wspomniałam, zwykle lekarze decydują się na postawienie takowej między pierwszym a drugim rokiem życia. Jednak z dużym prawdopodobieństwem pierwsze sugestie schorzenia będziesz otrzymywać znacznie wcześniej niż po kilkunastu miesiącach od narodzin. Oczywiście bardzo dużo zależy od stopnia niepełnosprawności. U dzieci z większymi wyzwaniami rozwojowymi sugestia Mózgowego Porażenia Dziecięcego może przyjść wcześniej. Z pewnością sam będziesz też obserwował u dziecka opóźnienie psychoruchowe w stosunku do rówieśników. Im szybciej zauważysz nieprawidłowy rozwój u swojego dziecka, tym szybciej rozpoczniesz terapię. A szybko podjęta, intensywna rehabilitacja może znacząco poprawić poziom funkcjonowania osoby z dziecięcym porażeniem mózgowym.

Mózgowe Porażenie Dziecięce – co to jest?

Mózgowe Porażenie Dziecięce stanowi kompleksowy zespół zaburzeń ruchowych, które wynikają z uszkodzenia mózgu w okresie prenatalnym, okołoporodowym lub w pierwszych latach życia. Jest to jedno z najczęstszych schorzeń neurologicznych wieku dziecięcego, które może znacząco wpłynąć na rozwój dziecka i jego funkcjonowanie przez całe życie. Pomimo że MPD może być trudne do zdiagnozowania i leczenia, zrozumienie jego źródeł, objawów i prognoz jest kluczowe dla zapewnienia odpowiedniej opieki i wsparcia pacjentom oraz ich rodzinom.

Przyczyny Mózgowego Porażenia Dziecięcego

Pochodzenie MPD może być różnorodne, ale zazwyczaj wynika z uszkodzenia lub nieprawidłowego rozwoju mózgu w okresie prenatalnym, podczas porodu lub w pierwszych latach życia dziecka. Czynniki ryzyka obejmują infekcje matki w ciąży, urazy głowy podczas porodu, niedotlenienie mózgu, wady genetyczne oraz inne czynniki środowiskowe. Istnieją różne typy Mózgowego Porażenia Dziecięcego, w zależności od obszaru mózgu, który jest dotknięty oraz charakteru zaburzeń ruchowych, takie jak spastyczność, dyskinetyczność, ataksja czy mieszane.

Objawy Mózgowego Porażenia Dziecięcego

Objawy MPD mogą różnić się w zależności od indywidualnych przypadków oraz stopnia uszkodzenia mózgu. Typowe objawy obejmują:

1. Zaburzenia ruchowe: Dzieci z MPD mogą mieć trudności z kontrolą ruchów, co prowadzi do problemów z chodzeniem, trzymaniem i chwytaniem przedmiotów, koordynacją ruchową oraz równowagą.

2. Spastyczność: Charakteryzuje się nadmiernym napięciem mięśni, co utrudnia swobodne wykonywanie ruchów.

3. Dyskinetyczność: Objawia się nieprzewidywalnymi ruchami ciała, które mogą być niezamierzone i trudne do kontrolowania.

4. Ataksja: Powoduje trudności z utrzymaniem równowagi i precyzją ruchów, co może sprawiać wrażenie niezdarności i niestabilności.

5. Problemy z mową i połykaniem: Niektóre dzieci z MPD mogą mieć trudności z mówieniem, gryzieniem i połykaniem, co może prowadzić do problemów z odżywianiem i komunikacją.

Rokowania Przy Mózgowym Porażeniu Dziecięcym

Rokowania dla dzieci z MPD mogą być zróżnicowane i zależą od wielu czynników, w tym od stopnia uszkodzenia mózgu, typu i ciężkości objawów, jak również od wcześniejszego rozpoczęcia terapii i wsparcia. Dzięki postępowi w dziedzinie rehabilitacji, terapii zajęciowej i medycyny, dzieci z MPD mają dziś lepsze szanse na poprawę funkcjonowania i jakości życia. Wczesna interwencja, intensywna terapia fizyczna, zajęciowa i logopedyczna, a także odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne i  wsparcie edukacyjne, mogą znacząco wpłynąć na rozwój dziecka i jego zdolność do samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie.

Kluczem jest zrozumienie indywidualnych potrzeb każdego dziecka z MPD oraz zapewnienie mu wszechstronnej i dostosowanej do jego potrzeb opieki.

Wsparcie dla opiekuna

Mózgowe porażenie dziecięce może znacząco wpłynąć na życie nie tylko dziecka, ale także jego rodziców i opiekunów. Rodzice dzieci z MPD często muszą stawić czoła różnorodnym wyzwaniom zarówno emocjonalnym, jak i praktycznym. Dlatego niezwykle istotne jest zapewnienie im wsparcia psychologicznego, które może pomóc im radzić sobie z trudnościami i budować zdrowe relacje z dzieckiem.

Pierwszym krokiem w zapewnieniu wsparcia psychologicznego dla rodziców dziecka z MPD jest zrozumienie diagnozy. Diagnoza MPD może być szokująca i przerażająca dla rodziców, którzy często muszą zmierzyć się z uczuciami smutku, złości, czy frustracji. Ważne jest, aby zapewnić im odpowiednie informacje na temat stanu zdrowia ich dziecka oraz dostarczyć wsparcia emocjonalnego w procesie akceptacji tej diagnozy.

Kolejnym kluczowym elementem wsparcia psychologicznego dla rodziców jest edukacja na temat Mózgowego Porażenia Dziecięcego oraz dostęp do odpowiednich zasobów i informacji. Zrozumienie natury schorzenia, jego objawów i potencjalnych opcji leczenia może pomóc rodzicom poczuć się pewniej i lepiej przygotowanych do radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami związanymi z opieką nad dzieckiem.

Wsparcie społeczne, również od innych rodziców dzieci z MPD, specjalistów zdrowia oraz społeczności lokalnej może mieć ogromne znaczenie dla rodziców w budowaniu sieci wsparcia. Możliwość dzielenia się doświadczeniami, radą i emocjonalnym wsparciem z innymi, którzy przeżywają podobne sytuacje, może pomóc rodzicom poczuć się mniej samotnymi i bardziej zrozumianymi.

Terapia psychologiczna może być także niezwykle pomocna dla rodziców dzieci z MPD, którzy mogą zmagać się z uczuciami depresji, lęku czy przytłaczającego stresu. Terapeuci specjalizujący się w pracy z rodzicami dzieci z niepełnosprawnościami mogą pomóc rodzicom wypracować zdrowsze strategie radzenia sobie z emocjami i stresującymi sytuacjami.

Nie można zapominać o tym, że wielu rodziców często poświęca całą swoją energię i uwagę na opiekę nad dzieckiem. Ważne jest, aby opiekunowie również mieli czas dla siebie, aby odpocząć, zrelaksować się i dbać o swoje własne potrzeby fizyczne i emocjonalne.

Wsparcie psychologiczne dla rodziców dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym jest niezwykle istotne dla zapewnienia im wsparcia w radzeniu sobie z trudnościami oraz budowania zdrowych relacji z dzieckiem. Dając rodzicom narzędzia do skutecznego radzenia sobie z wyzwaniami, możemy pomóc im lepiej wspierać rozwój i dobrostan swoich dzieci.

Rehabilitacja – ciężki orzech do zgryzienia

Większość dzieci chorych, wcześniaków, z obciążonym wywiadem okołoporodowym wymaga rehabilitacji. Dla jednych będzie to rehabilitacja trwająca kilka tygodni, miesięcy, czy lat. Dla innych, właśnie chociażby z mózgowym porażeniem dziecięcym  — taka na całe życie.

Dlaczego czyli znalezienie rehabilitanta, czy ośrodka rehabilitacyjnego, okazuje się często czymś najtrudniejszym?

Po pierwsze, nie oszukujmy się, ale większość dzieci wymagających wsparcia terapeutycznego, ma przyznanych za mało godzin zajęć w ramach NFZ. Wówczas warto zastanowić się nad dołączeniem terapii prywatnej. O ile u najmniejszych dzieci często wystarcza sama fizjoterapia (np. metodą Bobath lub Vojta), to u starszych pojawia się potrzeba zajęć między innymi z: terapeutą ręki, terapeutą wzroku, terapeutą integracji sensorycznej, neurologopedą czy psychologiem. W takim przypadku warto znaleźć ośrodek rehabilitacyjny, który zatrudnia rozmaitych specjalistów, by współpraca nie  tylko z dzieckiem i rodzicem, ale również między terapeutami była możliwie najsprawniejsza, a wsparcie kompleksowe.

Co jest najważniejsze przy wyborze terapeuty?

Myślę, że nie skłamię mówiąc, że zaufanie. Wiele dzieci z niepełnosprawnością w pierwszych miesiącach, czy latach terapii dość często zmienia nie tylko terapeutów, ale nawet całe ośrodki terapeutyczne. Oczywiście powody mogą być rozmaite jak sytuacja finansowa, odległość gabinetu, czy codzienna logistyka. Wielu opiekunów podkreśla jednak, że decyzja o zmianie była podyktowana, albo brakiem “zgrania się” dziecka i rodzica z terapeutą, albo właśnie niewystarczające zaufanie. A żeby iść do przodu — zaufać trzeba. W czasie procesu terapeutycznego, pacjenci wraz z rodzicami stają przed wieloma pytaniami i wątpliwościami. Od najlepszej metody terapeutycznej, przez ilość potrzebnych godzin, dobór sprzętu rehabilitacyjnego, po tak ważny aspekt, jak ewentualne operacje ortopedyczne. Warto czuć, że jesteśmy otoczeni odpowiednimi osobami, którym ufamy i wiemy, że wspólnie łatwiej będzie nam podjąć wszelkie trudne decyzje. A takich niestety nie unikniemy. 

Zapewne niejeden czytelnik zada sobie teraz pytanie — jak pozyskać środki na drogie leczenie, leki, terapie, sprzęt rehabilitacyjny, operacje? Podpowiem niebawem, w kolejnym artykule.

O autorce tego artykułu

Agnieszka Jóźwicka – skończyła studia magisterskie w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz podyplomowe studia Zarządzania w Mediach na Akademii Leona Koźmińskiego. Dziennikarka i działaczka społeczna. Pracowała m.in.: w Programie III Polskiego Radia, TVN i TTV. Obecnie współpracuje z redakcją Onet, jest redaktorem portalu STEAMowe ABC oraz wydawnictw publikowanych przez Fundację Szkolną. Aktywnie działa w Stowarzyszeniu „Nasz Rzecznik” skupiając się na potrzebach osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Reprezentuje OzN w mediach oraz w środowisku politycznym.

Bibliografia

1.  P. L. Marino, Intensywna terapia, Edra Urban & Partner, Wrocław 2020
2. J. Olszewski, Fizjoterapia w wybranych specjalizacjach medycznych II wyd., PZWL, Warszawa 2023
3. A. Stępień, Neurologia, Medical Tribune Polska, Warszawa 2014.
4. E. D. Luis, S. A. Mayer, L. P. Rowland, Merrit Neurologia, Edra, Wrocław 2017.
5. A. Milewska, B. A. Mileańczuk–Lubecka, J. Kochanowski, B. Werner, Analiza czynników ryzyka mózgowego porażenia dziecięcego, „Nowa Ped” 2011, nr 15 (4), s. 79–84.

Co sądzisz o tym artykule? Zostaw komentarz.